Democratieagenda 2025

De Nederlandse Democratie Coalitie (NDC) wil de democratie in Nederland verdedigen en verbeteren. Dat doen we door met nieuwe impulsen het tij te keren en een nieuwe democratische golf op gang te brengen. Wij zijn een coalitie van maatschappelijke organisaties en bewegingen die op het gebied van de democratie de krachten bundelen. Zo staan we sterker en zijn we effectiever.

We gaan ons inzetten op de thema’s:

1. Democratische rechtsstaat

2. Burger- en politieke participatie 

3. Media & digitalisering 

Tegelijkertijd staan we op tegen nationale en internationale tendensen die de democratie onder druk zetten.

We gaan in 2025 graag met je aan de slag op deze thema’s. NDC vervult afwisselend de rol als expertisecentrum, (mede-)organisator en aanjager van activiteiten en campagnes, activist en beleidsbeïnvloeder en verbinder. We weten dat ons veel te doen staat, méér dan we in een jaar kunnen bereiken. Maar juist daarom staan we te popelen om met de activiteiten te beginnen. Tijdens de goed bezochte netwerkconferentie ‘Onder de Druk uit‘ van 9 december 2024 hebben we veel input gekregen om de agenda voor het komende jaar te bepalen.

Algemeen

We bereiden een nationale, verbindende campagne voor ter versterking van de democratie. We brengen gesprekken daarover op gang met bewegingen, lokale burgerinitiatieven, (lokale) overheden, adviesraden, academici en sectorale organisaties.

We richten een online platform op: een toegankelijke website waarop alle relevante en belangrijke ontwikkelingen op het gebied van democratie worden bijgehouden. Doel is om bewustwording te vergroten, inspiratie te bieden en verbindingen te leggen. We volgen de actualiteit en benoemen en duiden via de website en sociale media de ontwikkelingen, in eenvoudige taal en met korte clips en infographics.

De website zal ook verwijzen naar geschikt educatief materiaal. We houden je op de hoogte van (inter-)nationale rapporten van gezaghebbende organisaties en academici. Zo wordt dit online platform de bron van continue publiekscommunicatie van de NDC.

De volgende thematische activiteiten vormen verder de ruggengraat van onze Democratieagenda 2025, waar we als NDC in samenwerking met partners en bondgenoten aan gaan werken.

Democratische rechtsstaat

Het doel is om het bewustzijn te vergroten over het karakter en belang van de democratische (grond)rechten. Hierbij richten we ons op een breder publiek en in het bijzonder jongeren. We benadrukken dat het bij grondrechten in de rechtsstaat niet alleen gaat om “harde” rechten en een onafhankelijke rechtspraak, maar ook om sociale grondrechten, zoals het recht op onderwijs, wonen, zorg en een gezond milieu. We organiseren een aantal (publieks-)bijeenkomsten over dit thema.

We bevorderen, door middel van beleidsbeïnvloeding van de landelijke politiek, dat regering en parlement de democratische rechtsstaat, inclusief de sociale grondrechten, beter waarborgen in wet- en regelgeving. Dit betreft zowel aanscherping van bestaande wetten en betere uitvoeringstoetsen alsook betere, nieuwe wetgeving. Hierin willen we samenwerken met het College van de Rechten voor de Mens en betrekken wij buitenlandse voorbeelden en ervaringen.

Burger- en politieke participatie

Met de gemeenteraadsverkiezingen van 18 maart 2026 in het vizier, creëren we aandacht voor het versterken en vernieuwen van lokale participatie. Meer ruimte voor burgerinitiatieven en meer invloed van burgers op het lokale beleid, dat zijn de doelen.

We zetten een ‘ik-verfris-de-democratie’-campagne op voor (kandidaat)raadsleden om zich te committeren aan een meer democratische agenda. Ook gaan we in gesprek met de opstellers van (lokale) stemwijzers om niet alleen verkiezingsbeloften op te nemen, maar ook het stemgedrag in de huidige raadsperiode ten aanzien van versterking van de lokale democratie. Met lokale organisaties bevorderen we de realisatie van een inwerkprogramma voor wethouders, opgesteld door actieve inwoners van hun gemeente.
 
We zetten in op meer en betere ondersteuning van lokaal actieve burgers. Ook stimuleren we politici, bestuurders en ambtenaren om direct in gesprek te gaan met burgers in kwetsbare situaties (en dus niet alleen via zorgorganisaties en aan het systeem verbonden belangenbehartigers). Hiervoor sluiten we aan bij een serie dialoogtafels die worden georganiseerd in de loop van het jaar. We leveren op die manier ook een bijdrage aan het verhogen van de opkomst in de stadswijken en dorpen waar in 2022 de opkomstpercentages het laagst lagen.

De doelgroep jongeren verdient prioriteit. We vragen het komende jaar aandacht voor meer onderwijs over het vernieuwen van democratie en rechtsstaat en aan het motiveren en informeren van jongeren die voor het eerst mogen stemmen.

Media en digitalisering

De uitdagingen op het gebied van onze informatieomgeving zijn gigantisch. De ontwikkelingen in de VS rondom Meta, X en andere platforms zijn ronduit gevaarlijk voor het maatschappelijke weefsel van de Nederlandse samenleving. Algoritmes, desinformatie en informatiebubbels zijn een concrete bedreiging voor onze democratische gemeenschap. 

We gaan aan de slag met onze media-omgeving en brengen organisaties bij elkaar om stappen te zetten rondom de aanbevelingen in het WRR-rapport ‘Aandacht voor Media‘.

De NDC zal in 2025 kennis en actie bijeenbrengen om voorstellen uit de EU ook in Nederland te realiseren. Op het gebied van de Europese Digital Services Act, de Media Freedom Act en andere wetgeving heeft Nederland een belangrijke slag te slaan. Met deze wetgeving kan Nederland in samenwerking met andere Europese landen de positie van vrije media versterken en een informatieomgeving borgen die democratie ondersteunt en niet ondermijnt.

Om een soevereine en veilige informatieomgeving te faciliteren, dienen we te kijken naar de economische macht van grote techbedrijven. Er zijn veel aanzetten tot nieuwe regelgeving om ongebreidelde economische macht van techbedrijven te beteugelen. NDC zal in 2025 experts en organisaties hierover bijeenbrengen en tot concrete voorstellen voor de Nederlandse wetgeving komen.
 

Met steun van:

Activiteiten

– Rondetafeldiscussie: Aandacht voor media. Hoe versterken we onze nieuwsvoorziening? (FMS / FPU / Defend Democracy)

– Netwerkbijeenkomst over de sociale en klassieke grondrechten (Agora Europa / NHC / PAX)

– Expertsessie: Digitale EU-regelgeving – waar moet Nederland op versnellen? (FMS, Defend Democracy, FPU)

– Deelname We Doen Het Samen Festival in Amersfoort (Lokale Democratie Coalitie / Meer Democratie / LSA)

– Open werksessies voor een nationale democratiecampagne

– Expertsessie: Digitale soevereiniteit en de macht van Big Tech – hoe faciliteren we een innovatieve, democratische informatieomgeving? (FMS / FPU / Defend Democracy)

Plan voor dialoogtafels lokale democratie (Lokale Democratie Coalitie, bibliotheken)

– Landelijke werkconferentie Lokale Referenda (Meer Democratie / VNG)

– Netwerkconferentie NDC, met aankondiging nationale campagne NDC (tijdens de week van de democratie)

Op de hoogte blijven van onze activiteiten en initiatieven?