DemocratieWijzer

Toelichting op deze score

Autonomie/middelen
Volt wil dat het Rijk de gemeenten financieel een stevig financieel fundament biedt, niet alleen om wettelijk opgedragen taken uit te voeren maar ook om eigen beleid te voeren. Het partijprogramma biedt goed inzicht in hoe de verschillende overheidslagen bijdragen aan de aanpak van maatschappelijke problemen en bevat een aantal vernieuwende ideeën.

Op het gebied van ruimtelijke ordening wil Volt investeren in regio’s, duidelijkheid geven aan provincies en gemeenten en kijken wat lokaal het beste past door gemeenten en provincies te betrekken bij het opstellen van een industrievisie en een mobiliteitsvisie. De partij pleit voor een regio-effectentoets bij beleidsvoorstellen van het Rijk om te voorkomen dat rijksbeleid ongelijkheid tussen regio’s vergroot. De Rijksoverheid faciliteert ook grensoverschrijdende samenwerking (o.a. door het versterken van het hiervoor bestemde EU-mechanisme) om regio’s structureel te versterken.

Voor wat betreft de aanpak van het woningtekort ziet Volt een regisserende rol voor het Rijk, waarbij samen met gemeenten en provincies keuzes worden gemaakt over woningbouwlocaties. De partij wil dat het ministerie gemeentelijke bouw- en omgevingsregels harmoniseert of samen met gemeenten daarvoor kaders opstelt. Provincies krijgen meer inspraak en een aanjagende rol in het gemeentelijk bouwbeleid en zetten daarbij hun kennis en kunde in. Gemeenten moeten ervoor zorgen dat minstens twee-derde van de nieuwe woningen betaalbaar is en minimaal 30% sociale huur. Verder verwacht de partij dat Rijk en gemeenten afdwingbare afspraken vastleggen in contracten met ontwikkelaars over de (toekomstige) betaalbaarheid van (midden)woningen. Ook wil de partij dat de het Rijk publiek private samenwerking tussen gemeenten en zorgpartners stimuleert, bijvoorbeeld voor de bouw van ouderenwoningen met thuiszorg. Gemeenten krijgen budget om actiever grondbeleid te voeren. Leegstand wordt aangepakt met een jaarlijks stijgende gemeentelijke belasting en om speculatie tegen te gaan komt er een belasting op onbenutte fysieke ruimte of grond en een gemeentelijke heffing op waardestijging. Bezwaarprocedures moeten versneld worden afgehandeld, waarvoor gemeenten meer budget en capaciteit krijgen, o.a. via traineeships en flexibel inzetbare overheidsmedewerkers. Volt wil de inspraak van mensen bij omgevings- en beleidsvisies versterken, zodat hun ideeën en belangen eerder worden meegenomen en weerstand achteraf wordt verkleind. De partij wil dat het Rijk gemeenten daarbij ondersteunt. Het kadaster gaat met 3D-modellen werken zodat 3D-ontwerpen in bouwprojecten sneller kunnen worden vergund. Verder komen er meer mogelijkheden voor kamervehuur, tijdelijke woningen, woningdelen, woningsplitsing, optoppen, aanpassen en bijplaatsen en stimuleert Volt met een speciaal fonds coöperatieve en innovatieve woonvormen voor bijvoorbeeld studenten en ouderen, evenals experimenten met coöperatief grondbezit. Voor ouderen die willen doorstromen naar een passende woning pleit Volt voor een ‘nationaal doorstroomoffensief’. Voor daklozen investeert Volt in tijdelijke huisvesting. Ook vindt de partij dat alle gemeenten en wijken eerlijk moeten bijdragen aan de huisvesting van bijzondere groepen en urgent woningzoekenden en mogen gemeenten voorkeur geven aan bepaalde groepen zoals zorgpersoneel. Om eerlijke huurprijzen te handhaven moeten gemeenten proactief controles uitvoeren en boetes uitdelen.

Volt pleit voor groene, duurzame en gezonde wijken waarin wonen, werken en recreëren samengaan, met voorzieningen op loopafstand, ontmoetingsplaatsen, een grote variatie aan woningen en 25% groen. Gemeenten worden gestimuleerd om vrijkomende gebouwen en huizen te transformeren naar functies die in de wijk ontbreken, ze mogen parkeernormen aanpassen en ze krijgen steun bij het realiseren van de 3 – 30 – 300 regeling (3 bomen zichtbaar vanuit huis, 30% van de straat heeft schaduw van bomen en 300 meter afstand naar het dichtstbijzijnde park). Met subsidies steunt Volt (buurt)initiatieven om gezond gedrag te stimuleren zoals fiets- en wandelpaden, natuurtoerisme en groene schoolpleinen. Om bestaande bouw zo snel mogelijk klimaatneutraal te maken vraagt Volt flexibiliteit van gemeentelijke welstandscommissies bij het uitrollen van duurzame woningbouwconcepten. De partij investeert in gezonde en klimaatneutrale onderwijshuisvesting. Verder vindt de partij dat de overheid kosten voor verduurzaming van woningen moet voorschieten, naar voorbeeld van de gemeente Groningen, waar energiecoaches helpen bij de aanvraag van subsidies en de gemeente gunstige leningen aanbiedt voor het resterende bedrag. Gemeenten bepalen zelf wanneer wijken van het aardas afgaan en welk duurzaam alternatief er gekozen wordt. Ook moeten gemeenten kunnen deelnemen aan warmtebedrijven op regionaal niveau in plaats van dat zij ieder hun eigen bedrijf oprichten. Volt ziet ook een rol voor gemeenten bij de aanpak van stikstof. De partij pleit voor een aanpak waarin de belangen van alle betrokken partijen, inclusief gemeenten, in kaart worden gebracht en waarin door dialoog meer begrip ontstaat voor elkaars perspectief wat moet leiden tot meer steun en beter uitvoerbare plannen. Voor wat betreft klimaatadaptatie en weerbaarheid tegen wateroverlast ziet de partij een ondersteunende rol van het Rijk en de waterschappen voor gemeenten en provincies, bijvoorbeeld door middel van de nationale Waterkalender. Om de kwaliteit van het drinkwater te beschermen worden moeten lagere overheden lozingsmeldingen en vergunningen openbaar maken. De vergunningverlening en handhaving wordt ondergebracht bij provinciale omgevingsdiensten. Volt wil dat de gevolgen van klimaatverandering en de kosten voor niets doen voortaan worden meegenomen in overheidsplannen via een klimaattoets bij nieuwe projecten.

Om bij te dragen aan de kwaliteit van het onderwijs, speciaal in kansarme wijken, wil Volt afspraken tussen schoolbesturen, gemeenten en lerarenopleidingen over de spreiding van personeel, stageplaatsen en werkdrukverlichting. Ook pleit de partij voor betere toegankelijkheid van schoolgebouwen voor kinderen met een beperking. Verder wil de partij kijken naar de mogelijkheden van ontwikkel- en leergemeenschappen voor kinderen waarin instanties voor onderwijs, opvang, cultuur en sport samenwerken. Op het bied van de economie wil Volt via een nieuwe Nationale Investeringsbank de kennisuitwisseling tussen Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen stimuleren en hun slagkracht vergroten voor meer groei en ontwikkeling van lokale bedrijfsactiviteiten. Voor wat betreft openbaar vervoer wil de partij deelvervoer en openbaar vervoer beter op elkaar afstemmen, provincies de mogelijkheid bieden om deelvervoer regionaal aan te besteden en oplossingen voor deur-tot-deur vervoer subsidiëren zodat ook minder dicht bewoonde gebieden goed openbaar toegankelijk zijn.

Voor de volksgezondheid zet Volt stevig in op preventie, ook lokaal. De partij wil dat ook sociale, problemen zoals armoede, huisvestingsproblemen, dakloosheid en huiselijk geweld worden opgenomen in de Samenhangende Preventiestrategie. Ook wil de partij bewonersinitiatieven rondom zorg en welzijn versterken zoals zorgcoöperaties, woongemeenschappen en zorg- en buurtcirkels. Met financiële prikkels wil de partij huisartsen stimuleren om in regio’s te werken waar de huisartsenzorg onder druk staat. Volt stimuleert meer bewegingstoestellen in woonwijken en een betere aansluiting tussen onderwijs en sportverenigingen. Om het lokale gezondheidsbeleid te ondersteunen, moet 1% van de zorgbegroting voortaan naar gemeenten. Gemeenten en zorgprofessionals krijgen daarnaast structurele middelen en training om (aanstaande) ouders te ondersteunen met het stoppen met roken, alcohol- en drugsgebruik en mentale klachten rond zwangerschap en geboorte. Voor wat betreft de jeugdzorg moet de toegankelijkheid op wijkniveau worden verbeterd met extra gezinsondersteuning door wijkteams. Meer regionale of landelijke regie is nodig voor de complexere problemen. De decentralisatie van de geestelijke gezondheidszorg wordt teruggedraaid. Verder moet er een nationaal schuldenpardon komen voor mensen met problematische schulden en een nationaal beleidskader voor de gemeentelijke aanpak, gericht op vroegsignalering en versimpeling van de hulpverlening. Ook stimuleert de partij gemeentelijke loketten waar mensen die minder digitaal vaardig zijn hulp kunnen krijgen, bijvoorbeeld op het gebied van financiën of zorg.

Volt wil dat alle gemeenten, inclusief de Caribische gemeenten, wettelijk verplicht worden om anti-discriminatiebeleid te voeren en er komt een Public Sector Equality Duty in navolging van Ierland en het VK. De rijksdoeluitkering voor gemeentelijke anti-discriminatieprojecten mag niet worden niet overgeheveld naar het Gemeentefonds en de capaciteit van lokale anti-discriminatievoorzieningen (ADV’s) wordt versterkt. Om het recht op demonstratie beter te beschermen, wil Volt dat medewerkers van politie en gemeenten training krijgen over de wettelijke kaders. Volt ziet ook een rol van gemeenten bij het signaleren en interveniëren bij geweld tegen vrouwen, samen met politie, hulpverleners en justitie. Verder moeten burgemeesters meer zeggenschap krijgen over de inzet van politie om beter te kunnen reageren op lokale problemen en wordt geïnvesteerd in de politie zodat zij zowel fysiek als digitaal beter bereikbaar is voor mensen. Gemeenten krijgen duidelijke richtlijnen en extra steun en geld om zich voor te bereiden op cyberaanvallen.

Volt pleit ervoor dat de Wet op het Specifiek Cultuurbeleid ook de rol van gemeenten en provincies benoemt en dat subsidies beter worden gespreid over nationale en regionale instellingen, o.a. door middel van regionale cultuurhubs en projecten voor culturele vernieuwing in de regio. Hier moet structureel geld voor komen, evenals voor regionale gebruiken, sporten, of culturele uitingen in minderheidstalen of dialecten, waarbij Volt ook gebruik maken van Europese cultuursubsidies. Voor wat betreft erfgoed moet het Rijk bijspringen als gemeenten renovaties zelf niet kunnen financieren en er komt een ‘quick scan monumentale waarde’ om vergunningsprocedures te vereenvoudigen. Bibliotheken moeten beter toegankelijk worden door de leeftijdsgrens voor gratis lidmaatschap te verhogen. Verder wil Volt de lokale en regionale media versterken en uitwisseling tussen lokale en regionale media uit verschillende EU-lidstaten vergroten. Volt stelt voor dat het Rijk lokale omroepen een platform aanbiedt om hun video’s op te publiceren zodat deze beter toegankelijk worden voor het publiek.

Bescherming en vernieuwing
+/+ Volt pleit ervoor dat inwoners al vroeg in het wetgevingsproces kunnen meepraten. Ce partij wil volksvertegenwoordigers ondersteunen door op elk bestuursniveau een minimumnorm instellen voor de ondersteuning. De partij wil een verbod op dubbelfuncties. Ook wil Volt een meer gelijkwaardige rol voor uitvoeringsorganisaties om de uitvoerbaarheid van beleid en dienstverlening te versterken. Volt pleit voor een ‘noodrem’ die professionals binnen uitvoeringsorganisaties kunnen inzetten als beleid in strijd is met goed bestuur. Ook moeten ambtelijke adviezen openbaar worden zodat het zichtbaar wordt wanneer de regering hiervan afwijkt. Het is niet duidelijk of de partij dit ook lokaal wil invoeren. Verder wil Volt dat ambtenaren meer rouleren tussen beleids-, uitvoerings- en toezichtfuncties en dat ervaring in de uitvoering zwaarder meeweegt bij topfuncties. Regels op het gebied van lobby, transparantie en integriteit moeten op iedere bestuurslaag zoveel mogelijk gelijk worden getrokken. Ook pleit Volt voor een speciaal team bij de politie inricht dat online intimidatie aanpakt, o.a. ter bescherming van politici.

Volt wil ‘grootschalig’ gaan experimenteren met burgerbudgetten die burgers directe zeggenschap geven over de besteding van overheidsgeld ter verbetering van hun leefomgeving en de partij Volt ondersteunt uitbreiding van experimenten tussen gemeenten en bewonersinitiatieven. Ook investeert de partij in competentieontwikkeling bij gemeentelijke medewerkers om beter samen te werken met bewoners. De partij wijst op het belang van specialistische kennis bij gemeenten en geeft extra middelen aan provincies om gemeenten te ondersteunen met een pool van deskundigen. Raadsleden krijgen de mogelijkheid om fulltime te werken, gemeenteraden krijgen meer budget voor fractieondersteuning (dat jaarlijks wordt geïndexeerd) en grotere steden krijgen een grotere gemeenteraad. Kleine partijen mogen één raadslid óf fractievertegenwoordiger per commissie hebben en de fractievertegenwoordigers worden beter betaald. Ten slotte is Volt voorstander van een gekozen burgemeester maar het partijprogramma geeft niet aan wat dit betekent voor de relatie met het college van B&W en de gemeenteraad.