DemocratieWijzer

Toelichting op deze score

Lokale autonomie en middelen
In het verkiezingsprogramma van de SP staan wijken en buurten centraal en de partij wil investeren in gemeenten zodat zij voldoende geld krijgen om voorzieningen aan te bieden aan al hun inwoners. De partij wil een einde aan de tekorten in de jeugdzorg, maatschappelijke ondersteuning, het onderhoud van de buurt en de schuldhulpverlening. Via het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid en via de gemeenten wil de SP zorgen voor goede, collectieve voorzieningen en voor stedenbouw met kwalitatieve architectuur, aandacht voor duurzaamheid en de menselijke maat. De partij wil verbinding in wijken stimuleren door te investeren in sportclubs, buurthuizen, buurtwerk en verenigingen en straatactiviteiten. Ook wil de partij meer geld voor sportaccommodaties, jongerenlocaties en speelplekken, ook voor kinderen met een beperking. In elke gemeente moet een Huis van het Recht komen voor gratis advies en bijstand.

De SP pleit voor een Nationaal Woonfonds om één miljoen extra huurwoningen te realiseren met een maximale huur van 800 euro, door middel van nieuwbouw, ombouwen van leegstaande panden, woningsplitsing, optoppen en terugkoop van dure woningen. De SP wil de regie aan de gemeenten geven, zodat zij gericht kunnen bouwen voor de samenstelling van de buurt, passend bij gezinsgrootte en woonbehoefte. De partij wil sociale huisvesting toegankelijk maken voor middeninkomens, naar voorbeeld van Wenen waar 75% van de inwoners in aanmerking komt voor sociale huur. Er moeten extra woningen komen voor jongeren, starters en ouderen, voor begeleid wonen voor kwetsbare jongeren en mensen met een beperking en voor nieuwe woonvormen zoals gemeenschappelijke woonprojecten en zorgbuurthuizen. De SP wil alle huurwoningen onderbrengen bij verenigingen zodat bewoners meer zeggenschap krijgen over hun huis en buurt en pleit voor een nieuwe wet om eenvoudig wooncoöperaties te starten. Gemeenten krijgen financiële ondersteuning om woningen te realiseren en moeten makkelijker toegang krijgen tot grond: belasting en onteigening worden ingezet als instrumenten om grondspeculatie tegen te gaan. Ook mogen gemeenten leegstaande panden onteigenen en deelverhuur zoals Airbnb beperken. Verder vindt de SP dat gemeenten en bewoners moeten meer zeggenschap krijgen over de ontwikkeling van bouwprojecten en pleit de partij voor een vergunningsplicht voor verhuurders, waarbij gemeenten de mogelijkheid krijgen om vergunningen van huisjesmelkers in te trekken. Verder krijgen gemeenten steun voor nieuwe standplaatsen voor woonwagenbewoners. De partij vindt dat de opvang van vluchtelingen eerlijk verdeeld moet worden over gemeenten en dat nieuwe opvanglocaties niet groter mogen zijn dan honderd bewoners. De integratie van migranten en vluchtelingen moet weer een kerntaak worden van de overheid. Verder wil de SP doortastend beleid om dakloosheid uit te bannen en gemeenten de mogelijkheid bieden om daklozen voorrang geven bij de toewijzing van sociale huurwoningen. Met een Kampeerwet wil de SP campings beschermen tegen opkoop door investeerders, o.a. door de rechten van standplaatshouders te versterken.

De SP pleit voor een 25-jaren plan voor de vergroening van wijken om ze leefbaarder en koeler te maken, bijvoorbeeld door voor iedere Nederlander een boom te planten en een landelijke groennorm in te voeren (vierkante meters groen per inwoner). Elke wijk krijgt 30% groenoppervlak, elke woning ligt op minimaal 300 meter van een groene plek en vanuit elke woning zijn drie bomen zichtbaar. De partij pleit voor een klimaatrechtvaardigheidstoets voor al het klimaatbeleid. Tijdens hittegolven moeten opvanglocaties beschikbaar zijn voor kwetsbare groepen. Verder wil de partij asbestdaken op kosten van de overheid collectief verwijderen, naar het voorbeeld van Almere. De partij stimuleert ook het hergebruik van grijs water en afvalwater door stimuleringsmaatregelen bij verbouwingen en regelgeving bij nieuwbouw. Afvalinzameling en verwerking moet weer een publieke taak worden. Op het gebied van de energievoorziening pleit de SP voor overname en omvorming van de private warmtebedrijven naar vier publieke, regionale bedrijven. De SP investeert in toegankelijk openbaar vervoer in alle provincies en vervoerregio’s, heropening van stations, nieuwe buslijnen en OV-hubs met publiek deelvervoer zoals ov-fietsen, zodat iedereen binnen 500 meter verzekerd is van betrouwbaar en betaalbaar vervoer. Het aantal auto’s in binnensteden wil de partij terugbrengen, o.a. door te zorgen voor goedkope P+R-terreinen. De SP wil investeren in bewaakte fietsenstallingen bij stations en een fietsnetwerk van veilige (snel)fietspaden die woonplaatsen verbinden. De partij wil het doelgroepenvervoer landelijk organiseren.

De SP wil de toegankelijkheid van de zorg in de regio behouden en meer geld voor de gemeenten voor zorg aan ouderen, mensen met een beperking en mantelzorgers: voldoende ggz-opvangplekken en ambulante zorgteams in alle regio’s, een Mantelzorgpunt in alle gemeenten, zorgbuurthuizen en een gemeentelijk basispakket voor huishoudelijke hulp, dagbesteding, respijtzorg. In wijken met een stapeling van gezondheidsproblemen investeert de partij in wijkverpleegkundigen, huisartsen, buurtzorg en jeugdzorg. De partij wil ook investeren in preventie, o.a. voor voorlichting door gemeentelijke gezondheidsdiensten en pleit voor volkskeukens waar mensen uit de wijk samen kunnen koken en eten. Verder pleit de SP voor een Sportwet die de toegankelijkheid en kwaliteit van sportvoorzieningen garandeert, met bijzondere aandacht voor kinderen uit gezinnen met lage inkomens en mensen met een beperking. De partij wil investeren in brede scholen met ruimte voor sport, cultuur, begeleiding en zorg, met extra ondersteuning voor scholen in wijken met extra uitdagingen. Om bibliotheken voor iedereen toegankelijk te maken moet elke gemeente een bibliotheek hebben en grote steden meerdere vestigingen. Schoolzwemmen komt terug op de basisschool. Ook investeert de SP in podia voor kunstenaars en muzikanten in steden, regio’s en wijken om kunst en cultuur toegankelijker te maken. De partij wil steun en wettelijke bescherming van lokale talen.

De SP wil leegstand in binnensteden voorkomen door te investeren in stadscentra en een mix van wonen, dienstverlening, cultuur en horeca. De partij wil de criminaliteit hier aanpakken door te investeren in preventie, politie en opsporing en het mkb helpen bij de toepassing van regelgeving om het gebied van verduurzaming. Verder wil de SP de inkoopkracht van de overheid gebruiken om democratisering van de economie te bevorderen: overheidsopdrachten moeten bij voorkeur gaan naar bedrijven waar werknemers zeggenschap hebben, meebesturen en meedelen in de winst. De SP wil ook investeren in werkontwikkelbedrijven (voorheen sociale werkplaatsen) voor mensen met een beperking.

De SP wil de Caribische gemeenten financieel ondersteunen bij de verduurzaming van woningen, klimaatadaptatie en armoedebestrijding. De partij wil betere handhaving voor natuurbehoud – in samenspraak met het lokale bestuur en bewoners – en de wildgroei van (illegale) bouw aan de kust aanpakken.

Bescherming/vernieuwing
De SP doet een aantal voorstellen voor een ‘dienstbare’ overheid. De partij pleit voor minder managers en plattere overheidsorganisaties om ambtenaren meer ruimte te geven hun werk te doen. Inwoners moeten het recht hebben om in het contact met de overheid een mens te spreken. Uitvoeringsdiensten zoals de Belastingdienst of het UWV moeten hun diensten in de buurt gaan aanbieden. Verder pleit de SP ervoor dat ambtenaren meer training krijgen, meer contact met mensen hebben en meer ervaring opdoen in de praktijk. Uitvoeringsorganisaties kunnen een ‘rode kaart’ trekken als beleid onuitvoerbaar is. Verder pleit de SP voor een ‘oplosverplichting’ voor de overheid. Ook moet de overheid toetsen of beleid niet discriminerend is.

De SP is voorstander van een correctief bindend referendum, ook op lokaal niveau. Verder pleit de partij voor meer participatie en zeggenschap voordat een besluit door de politiek wordt genomen, door middel van nieuwe vormen van participatie en directe democratie. Verder wil de partij een einde aan de wachtgeldregeling, ook voor burgemeesters en wethouders. Politieke partijen mogen geen donaties vanuit het bedrijfsleven ontvangen.