DemocratieWijzer

Toelichting op deze score

Lokale autonomie en middelen
De SGP vindt goede samenwerking tussen de verschillende overheden belangrijk en wil voldoende financiering voor gemeenten om hun taken te kunnen vervullen. De partij wil het belastinggebied voor gemeenten vergroten en meer geld voor gebieden buiten de Randstad om problemen aan te pakken en voorzieningen zoals zorginstellingen op peil te houden. Gemeentelijke herindeling kan alleen plaatsvinden op vrijwillige basis: als gemeenten worden gedongen tot een fusie dan moet de wetgever standaard evalueren of de beoogde doelstellingen zijn behaald.

Voor wat betreft de woningbouwopgave steunt de SGP lokale initiatieven gebaseerd op lokale behoeften waarbij gemeenten hun eigen afwegingen malen en provincies waar nodig meer ruimte bieden. De partij wil een gevarieerd aanbod van starterswoningen, betaalbare woningen (vooral sociale huur) en seniorenwoningen. De Rijksoverheid moet hierop toezien en extra budget vrijmaken. Verder wil de partij dat gemeenten en provincies meer mogelijkheden krijgen om braakliggende grond van projectontwikkelaars te benutten, bijvoorbeeld door middel van gezamenlijke grondexploitatie of het stimuleren van verkoop (met bouwplicht). Extra lokale regels mogen alleen als deze ten dienste staan van het versnellen van de woningbouw. De SGP wil het aantal bezwaarprocedures beperken door bezwaarmakers een zienswijze bij de gemeente te laten indienen en bij bezwaarprocedures bij de Raad van State zouden gemeenten met bezwaarmakers in gesprek moeten gaan. De bouw van mantelzorg- en familiewoningen zou waar mogelijk vergunningvrij moeten worden. Verder steunt de SGP een gevarieerd aanbod van ouderenwoningen – waaronder gezamenlijke woonvormen met elkaar of met jongeren – evenals tijdelijke woningen, tiny houses en flexwoningen. Ook wil de SGP goede en passende huisvesting voor dak- en thuislozen en arbeidsmigranten. Bij de binnenstedelijke opgave pleit de partij voor de transformatie van leegstaande panden – bijvoorbeeld voor studentenwoningen – het splitsen en optoppen van woningen en kamerverhuur. Permanente bewoning van vakantiewoningen mag, maar alleen onder strenge voorwaarden, waarbij gemeenten hun eigen afwegingen maken. De SGP wil beter openbaar vervoer in landelijke gebieden en extra investeringen van het Rijk, bijvoorbeeld in overstappunten voor auto en openbaar vervoer en ‘vraaggestuurd’ vervoer in dunbevolkte gebieden. Ook moet het Rijk samen met provincies en gemeenten een plan maken voor betere benutting van vaarwegen en binnenhavens. De partij wil dat gemeenten en provincies meer geld krijgen om te investeren in waterbuffering om wateroverlast te voorkomen.

De SGP wil dat gemeenten een wettelijk verankerde baatbelasting kunnen inzetten voor verduurzamingsregelingen, zoals isolatie: huishoudens profiteren dan van een lagere energierekening en betalen de investeringen terug via de baatbelasting. Grensgemeenten krijgen ruimte om samen te werken met buurgemeenten voor duurzame energieprojecten en warmtenetten. Om de kwaliteit van lucht, bodem en water te verbeteren, wil de SGP extra geld en een heldere taakverdeling voor gemeenten en provincies voor de verlening en handhaving van vergunningen. De partij pleit ervoor dat de overheid bij aanbestedingen niet alleen selecteert op de laagste prijs maar ook op duurzame en sociale aspecten. Voor wat betreft economie en werkgelegenheid wil de SGP investeren in regionale ontwikkelingsmaatschappijen en meer geld voor gemeenten en UWV om te toetsen of iemand recht heeft op een uitkering.

De SGP pleit voor een bibliotheek in elke gemeente, steun van de overheid voor een rijk aanbod aan boeken in scholen en bibliotheken en steun aan lokale en regionale journalistiek. Voor wat betreft de zorg vindt de SGP dat regionalisering niet ten koste mag gaan van goede zorgaanbieders met landelijke dekking. De partij wil aanbestedingen in het sociaal domein vermijden, pleit voor een preventiefonds voor bewezen effectieve interventies en voor een wettelijke taak- en rolverdeling komen tussen overheid, verzekeraars en zorgaanbieders. De partij wil steun voor lokale en gezinsgerichte plannen ter bevordering van een gezonde leefomgeving, bijvoorbeeld naar het ‘IJslandse model’ dat het gebruik tabak, alcohol en drugs onder jongeren effectief heeft aangepakt. De SGP investeert in sportvoorzieningen en financiert gratis zwemlessen door middel van een ‘zwemlesbonus’ aan gezinnen. De partij pleit voor landelijke minimumeisen om vaart te zetten achter de uitvoering van het VN-verdrag voor mensen met een beperking, bijvoorbeeld door één landelijke gehandicaptenparkeerkaart. De partij wil investeren in onderwijshuisvesting – o.a. om passend onderwijs goed uit te kunnen voeren – en verbetering van het leerlingenvervoer.

De SGP investeert in de Stimuleringsregeling Wonen en Zorg waarmee woningen voor ouderen, geclusterde woonvormen en meer verpleeghuisplekken kunnen worden gerealiseerd. Gemeenten die zich inspannen om ouderen langer zelfstandig te laten wonen krijgen extra budget uit het gemeentefonds. Verder wil de SGP geld voor onderzoek naar de kracht van gemeenschappen bij de zorg en ondersteuning van ouderen en voor netwerkstructuren rondom mantelzorgers en kwetsbare gezinnen. De partij streeft naar dementievriendelijke buurten en investeert in laagdrempelige ontmoetingsplekken voor mensen met dementie en hun familie evenals in buurthuiskamers waar ontmoeting en (in)formele zorg samenkomen. Voor wat betreft de jeugdzorg wil de SGP extra budget om de verbinding tussen jeugdhulp en onderwijs te versterken en een duidelijke visie van gemeenten. De voorwaarden van het Rijk voor specialistische jeugdzorg mogen de beleidsvrijheid van gemeenten niet beperken. Verder moet de Rijksoverheid gemeenten ondersteunen om relaties te versterken en buurtgezinnen te stimuleren om opvang te kunnen bieden aan kwetsbare kinderen. De SGP pleit voor het behoud van scholen in kleine kernen, versterking van de rol van dorpshuizen, buurtcentra en versoepeling van de regels voor lokale verenigingen. Bij de opvang van asielzoekers wil de SGP decentrale afspraken tussen gemeenten over een evenredige verdeling. Gemeenten krijgen de vrijheid om op hun eigen manier invulling te geven aan hun aandeel in de asielopgave, zodat zij rekening kunnen houden met draagkracht en mogelijkheden voor integratie in de lokale samenleving en het moet makkelijker worden om kleinschalige opvanglocaties te realiseren.

De SGP wil dat gemeenten meer invloed en controle krijgen op de politie-inzet. De partij pleit verder voor meer wijkagenten – zodat elk dorp of wijk een vaste wijkagent heeft (500 fte extra) – meer lokale politieposten (met langere openingstijden en online spreekuren voor jongeren), gebiedsgebonden rechercheurs en een betere informatiepositie voor burgemeesters. De brandweer moet voldoende capaciteit en materieel hebben: de sluiting van kazernes in dunbevolkte gebieden en bezuinigingen op rampenbestrijding moeten voorkomen. De SGP wil gemeenten ondersteunen om op te treden tegen misstanden op het terrein van prostitutie en mensenhandel. Gemeenten moeten een nul-beleid kunnen voeren ten aanzien van alle vormen van prostitutiebedrijven. Ook wil de SGP meer geld en capaciteit om de verwevenheid van onderwereld en bovenwereld en infiltratie, bijvoorbeeld in gemeentebesturen, tegen te gaan. Gemeentelijke boa’s krijgen meer mogelijkheden voor verkeershandhaving in de wijk en gemeenten moeten duidelijke regels hanteren en snel handhaven bij demonstraties.

Voor de Caribische gemeenten pleit de SGP voor een deugdelijk bestaansminimum en steun om ondermijnende criminaliteit evenals klimaat- en milieuproblemen aan te pakken.

Bescherming en vernieuwing
Voor wat betreft bescherming en vernieuwing van het (lokaal) bestuur wil de SGP betere ondersteuning van volksvertegenwoordigers en bestuurders om uitval te voorkomen.