Partij score
Score op een schaal van 1 tot 10
Toelichting op deze score
Lokale autonomie en middelen
De ChristenUnie besteedt veel aandacht aan de rol van de gemeenten in de samenleving. De partij vindt dat het Rijk recht moet doen aan de gemeente als eerste overheid en gemeenten het vertrouwen en voldoende geld moet geven om hun werk te kunnen doen en ruimte hebben voor eigen beleid. Waar in het verleden ontoereikend budget is overgeheveld moet dit worden hersteld: “geen taken zonder knaken”. In het verkiezingsprogramma doet de partij voorstellen om de bevoegdheden en financiële middelen van gemeenten te versterken.
De ChristenUnie wil de ruimtelijke solidariteit tussen regio’s bevorderen en de verbondenheid tussen stad en regio versterken. De partij wil bijvoorbeeld dat cultuursubsidies eerlijker worden verdeeld over het land. Bezuinigingen op het openbaar vervoer worden teruggedraaid en er wordt € 300 miljoen extra uitgetrokken voor het openbaar vervoer om dorpen, buitenwijken en voorzieningen beter bereikbaar te maken. Zo moet er een landelijk netwerk komen van frequente snelle busverbindingen tussen middelgrote steden en moet het doelgroepenvervoer structureel worden verbeterd. Ook wil de partij € 200 miljoen investeren in verkeersveiligheid, fietspaden en fietsenstallingen. De partij pleit voor autoluwe binnensteden maar is tegen landelijke parkeernormen voor gemeenten.
Voor wat betreft de woningbouwopgave wil de ChristenUnie € 20 miljard extra investeren. Voor grote nieuwbouwlocaties komt een centrale aanpak waarin Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen samenwerken. Bij keuzes voor nieuwbouw moeten zij minimaal 50 jaar vooruitkijken en rekening houden met lokale klimaataspecten. De partij wil dat gemeenten op wijkniveau nieuwbouw realiseren die voor twee-derde betaalbare huur- en koopwoningen en voor 30% sociale huur betreft, waarvan zij een deel kunnen reserveren voor starters. Vergunnings- en bezwaarprocedures moeten worden versneld en versimpeld en gemeenten moeten beter gebruik maken van de bestaande mogelijkheden om grondspeculatie tegen te gaan. De partij stelt een belasting voor op de winst bij omzetting van grond naar bouwgrond (planbatenheffing). De ChristenUnie pleit ook voor het beter benutten van bestaande bouw bijv. het ombouwen van leegstaande gebouwen, woningsplitsing of optoppen. Het moet makkelijker worden een woning in de tuin te plaatsen of kamers te verhuren en er komen extra studentenwoningen. Regelgeving voor wooncoöperaties en gemeenschappelijke woonvormen moet worden vereenvoudigd en in woningbouwprojecten moet ook ruimte zijn voor ontmoetingsplekken zoals speeltuinen, kerken, buurthuizen en zorgcentra. Elke gemeente moet voldoende seniorenwoningen bouwen en hofjes voor ouderen.
De ChristenUnie pleit voor meer ruimte voor groen, water en parken in gemeentelijke plannen om hittestress tegen te gaan en leefbaarheid, biodiversiteit en schonere lucht te bevorderen. Ook wil de partij investeren in (sport)verenigingen, cultuurparticipatie en welzijns-en jongerenwerk. Het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid moet worden uitgebreid naar regio’s die nu nog buiten de boot vallen zoals Zeeuws-Vlaanderen, de Veenkoloniën, Twente en de ‘New Towns’ (voormalige groeikernen). Er moet één meerjarig, gebundeld budget komen zodat gemeenten langdurig kunnen investeren in leefbaarheid: vernieuwen van verouderde wijken, bevorderen van sociale samenhang en vergroten van kansen voor jongeren. Verder wil de ChristenUnie gemeenten stimuleren om huurteams op te zetten waar huurders met vragen terecht kunnen. De partij stelt ook maatregelen voor om dakloosheid uit te bannen en verwacht de partij dat gemeenten zich hiervoor inspannen. De ChristenUnie investeert in goede straatverlichting, meer handhaving tegen structurele overlast, zichtbare politie in de buurt, straatcoaches en jongerenwerk. Gezondheid van omwonenden komt centraal te staan bij het afgeven van nieuwe vergunningen en gemeentelijke gezondheidsdiensten moeten beter worden toegerust om te handhaven op de uitstoot van schadelijke stoffen.
Als het gaat om de energievoorziening pleit de ChristenUnie voor meer samenwerking van netbeheerders met gemeenten, ontwikkelaars en bedrijven door middel van groepscontracten, waarin gebouwen en woninggroepen hun totale aansluitcapaciteit delen. Het Nationaal Isolatieprogramma moet worden uitgebreid door middel van een wijkgerichte aanpak om van het gas af te komen. Voor wat betreft jeugdzorg wil de partij meer geld geven aan gemeenten om met sterke lokale teams maatwerk te leveren en pedagogische ondersteuning aan te bieden op scholen. Ook wil de ChristenUnie de mantelzorgondersteuning in gemeenten flexibeler maken. Verder krijgen gemeenten meer beleidsruimte om de regie te nemen bij de bouw van geclusterde ouderenwoningen met verpleeghuiszorg aan huis. Ook wil de partij voldoende geld voor gemeenten om lokaal toegespitst armoedebeleid te voeren en pleit de partij voor vereenvoudiging van de regelgeving. Voor wat betreft schuldhulpverlening wil de partij aanvullende eisen opnemen in de Wet Gemeentelijke schuldhulpverlening zodat mensen niet alleen eerder en sneller geholpen worden maar ook meer nazorg krijgen.
De ChristenUnie heeft veel aandacht voor de Caribische gemeenten. De partij wil investeren in herdenking van en educatie over het slavernijverleden. De partij stelt daarnaast maatregelen voor om de kosten voor levensonderhoud en wonen te verlagen en de inkomens te verhogen. Ook investeert de partij in veiligheid, bereikbaarheid, het milieu, duurzame energie, ondersteuning van jonge ouders en seksuele voorlichting om het aantal zwangerschapsafbrekingen te verlagen.
Bescherming/Vernieuwing
Het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie bevat geen voorstellen voor de bescherming of vernieuwing van het lokaal bestuur.
Over dit thema
Democratisch bestuur op lokaal niveau is essentieel voor een goed functionerende democratie. In Nederland geldt het subsidiariteitsbeginsel: beleidsvorming vindt zoveel mogelijk plaats op het laagste niveau, dicht bij de burger. Lokaal waar het kan, centraal waar het moet. Gemeenten staan immers het dichtst bij de burger en hier kan participatie en zeggenschap van burgers het meest effectief plaatsvinden.
In hoeverre dragen de verkiezingsprogramma’s bij aan de versterking van het lokale bestuur? Ondersteunen ze de gemeenten door middel van wet- en regelgeving en financiële middelen? Of versterken zij juist de nationale greep op de gemeentelijke autonomie? In hoeverre zetten de partijen zich in om de lokale democratie weerbaarder te maken en doen zij voorstellen voor democratische versterking en vernieuwing op lokaal niveau?
Hier hebben we op gelet
Verantwoording
The Hague Academy for Local Governance is een non-profit met het doel de lokale democratie wereldwijd te versterken. Wij bieden praktijkgerichte trainingen aan in binnen- en buitenland.